May 06 (Jowhar)-Maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda ayaa diiday dacwadda Suudaan ee ka dhanka ah Imaaraatka Carabta, taasoo ku eedeysay Imaaraadka inuu gacan ka geystay xasuuqa ka socda dalka ku yaalla waqooyi bari ee Afrika oo ay hub siiso kooxaha ka soo horjeeda, sababo la xiriira awood la’aan.
Bishii hore, Suudaan waxay dooddeeda horgeysay maxkamadda sare ee Qaramada Midoobay, iyadoo ku andacoonaysa in Imaaraadku jabinayo Axdigii Xasuuqa oo ay taageerayaan ciidammada gaarka ah ee Suudaan; si kastaba ha ahaatee, Imaaraadka ayaa ku dooday in kiiska la baabi’iyo.
Maxkamaddu waxay la safatay sheegashada Imaaraatka, iyadoo diiday codsigii Suudaan ee ahaa in la qaado tallaabooyin degdeg ah, kiiskana laga saaray ajandihiisa.
Sida laga soo xigtay go’aanka oo kooban, sababtoo ah xukun la’aanta, “maxkamaddu waxay ka mamnuucday sharcigeeda in ay qaadato wax mowqif ah oo ku saabsan mudnaanta sheegashada Suudaan.”
“Xukunkani waa caddayn cad oo aan mugdi ku jirin oo ah in kiisku gabi ahaanba ahaa mid aan sal lahayn, go’aanka maxkamadda ee ah in aysan jirin wax xukun ah ayaa xaqiijinaya in arrintan aan weligeed la bilaabin,” ayuu yiri Reem Ketait, ku xigeenka kaaliyaha arrimaha siyaasadda ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Imaaraadka Carabta.
Xaqiiqadu way muuqataa: Imaaraadku wax mas’uuliyad ah kama saarna qalalaasaha ka taagan Suudaan, runtii xasuuqyada ay geysanayaan kooxaha dagaallamaya waa kuwo si wanaagsan loo diiwaan geliyay.
Codeynta 14-labo-labo ah, ayay maxkamaddu meesha ka saartay codsigii Suudaan ee ahaa in la qaado tallaabooyin deg-deg ah si looga hortago falalka xasuuqa ah ee ka dhanka ah qabiilka Masalit, kuwaas oo ay la kulmaan xad-gudubyo la taaban karo oo salka ku haya isir-ku-takoorka ciidamada gurmadka degdegga ah oo ay weheliyaan malleeshiyaadka Carabta ee isbahaysiga ah.
Sudan ayaa ku andacoonaysa in Imaaraadku uu hub siiyo RSF-ta oo dagaal kula jirta ciidamada Sudan oo uu ka socdo dagaal sokeeye oo socday muddo laba sano ah.
Inkastoo Imaaraadku uu beeniyey eedeymahaas, khubaro badan oo Qaramada Midoobay ah iyo sharci-yaqaanno Mareykan ah ayaa u arkay in lagu kalsoonaan karo, iyaga oo tixraacaya caddeymaha warbixinnada hay’adaha xuquuqul insaanka ee la xiriira saadka hubka.
Warbixintii ugu dambeysay ee ka soo baxday guddi khubaro ah oo Qaramada Midoobay ah oo la sii daayay bishii Abriil, laguma soo hadal qaadin Imaaraadka, marka laga reebo inay la xiriirto ka qaybgalka wada xaajoodka nabadeed ee Suudaan.
